Wysłane przez kg_sekretarz w
Zadaniem Uczestniczki / Uczestnika Olimpiady jest prześledzenie problematyki postępu technicznego w wybranych utworach literackich i umieszczenie ich w odpowiednim kontekście społeczno-kulturowym. Badane teksty powinny pochodzić z okresu od rewolucji przemysłowej do czasów współczesnych, Autorka/Autor nie musi jednak (choć oczywiście może) dokonać chronologicznego przeglądu dzieł odzwierciedlających procesy, przemiany i tendencje ważne dla danego momentu historycznego. Praca może się koncentrować na jednym (wybranym z poniższych lub sformułowanym samodzielnie) temacie, może się ograniczyć do określonego gatunku literackiego, może też obrać za kryterium ramy czasowe.
Proponowane zagadnienia:
– Świat-fabryka, człowiek-maszyna – rewolucja przemysłowa w literaturze epoki;
– Między nauką a cudownością – wynalazek w dziewiętnastym wieku;
– Technologiczne utopie i dystopie;
– Ujarzmianie natury – rozwój techniki i ekologia;
– Czy technologia nas wyzwoli? – rozwój techniki a emancypacja;
– Czy technologia nas wybawi? – rozwój techniki a katastrofa klimatyczna.
Proponowane teksty literackie:
Charlotte Brontë, Shirley, przeł. M. Hume, Warszawa 2018.
Karel Čapek, Fabryka absolutu, przeł. P. Hulka-Laskowski, wstęp E. Madany, Katowice 1971 lub kolejne wydanie.
Philip K. Dick, Blade Runner: czy androidy śnią o elektrycznych owcach? przeł. S. Kędzierski, Warszawa1999. Seria „Nowa Fantastyka”.
Charles Dickens, Ciężkie czasy, przeł. A. Korzeniowski, oprac. Zbigniew Żabicki, Wrocław 1957.
Jacek Dukaj, Perfekcyjna niedoskonałość: pierwsza tercja progresu, Kraków 2021.
Elizabeth Cleghorn Gaskell, Mary Barton: powieść, przeł. K. Tarnowska, Warszawa 1956.
Elizabeth Cleghorn Gaskell, Północ i Południe, przeł. K. Kwiatkowska, Warszawa 2014.
Stefan Grabiński, Demon ruchu, posł. K. Varga, Warszawa 1999.
Aldous Huxley, Nowy wspaniały świat, przeł. B. Baran, Warszawa 2015.
Stanisław Lem, Cyberiada, Kraków 2021.
Stanisław Lem, Powrót z gwiazd, Kraków 2018.
Władysław Stanisław Reymont, Ziemia obiecana, oprac. M. Popiel, Wrocław 2017. "Biblioteka Narodowa", Seria I, nr 286.
Mary Wollstonecraft Shelley, Frankenstein czyli Współczesny Prometeusz, przeł. M. Płaza, Czerwonak 2013.
Herbert George Wells, Wehikuł czasu, przeł. F. Wermiński, Wrocław 2000.
Herbert George Wells, Wojna światów, przeł. H. Józefowicz, Kraków 1974.
Jeanette Winterson, Kamienni bogowie, przeł. K. Karłowska, Poznań 2008.
Prace historycznoliterackie, kulturoznawcze, filozoficzne:
Z. Bauman, Globalizacja: i co z tego dla ludzi wynika, Warszawa 2006.
K. Czeczot, Michał Pospiszyl, Romantyczny antykapitalizm, Warszawa 2018. Dostępne on-line: https://ibl.waw.pl/pl/nauka-i-badania/publikacje/nowa-biblioteka-romantyczna
B. Działoszyński, Cywilizacja: szkice z dziejów pojęcia w XVIII i XIX wieku, Warszawa 2018.
J. Habermas, Technika i nauka jako ‘ideologia’, tłum. M. Łukaszewicz, w: Czy kryzys socjologii?, red. J. Szacki, Warszawa 1977, s. 342–395.
J. Jedlicki,. Jakiej cywilizacji Polacy potrzebują: studia z dziejów idei i wyobraźni XIX wieku, wyd. 2 popr., Warszawa 2002.
J. Hans, Zasada odpowiedzialności. Etyka dla cywilizacji technologicznej, tłum. M. Klimowicz, Kraków 1996, s. 21–60.
B. Latour, Dajcie mi laboratorium a poruszę świat, tłum. K. Abriszewski, Ł. Afeltowicz, „Teksty Drugie” 2009, z. 1, s. 163–192. Dostępne on-line.
Lem i technika, wstęp, wybór i opracowanie P. Majewski, „Przegląd Filozoficzno-Literacki” 2009, z. 1. Dostępne on-line.
P. Majewski, Między zwierzęciem a maszyną: utopia technologiczna Stanisława Lema; Wrocław 2007. Monografie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.
H. Marcuse, O pewnych społecznych implikacjach współczesnej techniki, tłum. J. Stawiński, w: Szkoła Frankfurcka, t. 1, red. J. Łoziński, Warszawa 1985, s. 385–404.
Praktyka – utopia – metafora. Wynalazek w XIX wieku, red. J. Kubicka, M. Litwinowicz-Droździe, Warszawa 2016.
W. Tomasik, Ikona nowoczesności: kolej w literaturze polskiej. Wrocław 2007. Monografie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.
W. Tomasik, Romantycy i technika, t. 1–2, Warszawa 2017. Dostępne on-line: https://ibl.waw.pl/pl/nauka-i-badania/publikacje/nowa-biblioteka-romantyczna