Wysłane przez administrator w
Przygotuj swoją wypowiedź. Pytania zawarte w punktach I i II oraz uwagi bibliograficzne pomogą Ci w opracowaniu uwag wstępnych, a także w zbudowaniu szkieletu pracy. Nie musisz jednak sztywno się trzymać „wytycznych”. Nie musisz też przyswoić całej literatury przedmiotu. Zastosuj własne kryteria wyboru. Teoria pełni rolę pomocniczą w stosunku do części III – interpretacyjnej. Wybierz konkretny utwór literacki (lub utwory) i pokaż, jak funkcjonują w nim mechanizmy pamięci. Szukaj w literaturze przedmiotu pomocnych inspiracji. Nie przenoś ich bezrefleksyjnie do literatury. Zaznacz, co nowego kategoria pamięci wniosła do sposobu rozumienia wybranego dzieła.
I Pamięć jako mechanizm psychologiczny
- Jak działa pamięć?
- Jakie są jej dobrodziejstwa, a jakie „grzechy” i przekłamania?
- Jakie nauki zajmują się pamięcią?
- Co o pamięci mówią filozofowie? A co socjolodzy, historycy i kulturoznawcy?
- Jak wiedza o mechanizmach pamięci zmieniła paradygmaty tych nauk?
B. Baczko, Wyobrażenia społeczne. Szkice o nadziei i pamięci zbiorowej, przeł. z franc. M. Kowalska, Warszawa 1994;
D. Schacter, Siedem grzechów pamięci, przeł. E. Haman, J. Rączaszek, Warszawa 2001;
Pamięć w filozofii XX wieku, red. i z wprowadzenie Z. Rosińska, Warszawa 2006;
M. Liedke, Pamięć konfesyjna wśród przedstawicieli elity politycznej Wielkiego Księstwa Litewskiego w drugiej połowie XVI i XVII wieku na przykładach wybranych rodów oraz W. Zielecka, Pamięć o zmarłych wśród szlachty obrządku wschodniego w XVI-XVII wieku w świetle testamentów, w :Tradycja - metody przekazywania i formy upamiętnienia w państwie polsko-litewskim, XV - pierwsza połowa XIX wieku, red. U. Augustyniak, Warszawa 2011;
S. Nalbantian, Pamięć w literaturze. Od Rousseau do neurobiologii, przeł. O. Mastela.„Pamiętnik Literacki” 2013, z. 4.
II Pamięć jako zasób kulturowy
- Jak rozumiesz relacje między tożsamością (indywidualną, zbiorową) a pamięcią?
- Jak pamięć wpływa na postrzeganie i rozumienie historii (wydarzeń historycznych)?
- Jak pamięć się zmienia? Jak można uczyć się zapamiętywania? Jak pamięć jest utrwalana?
- Co to są miejsca pamięci, nośniki pamięci, figury pamięci?
- Czy możliwa jest wspólna pamięć i wspólna historia? Czy raczej – mamy różną pamięć i różne historie?
- Czy pamięcią można sterować? Jakie inne kategorie łączą się z kategorią pamięci: przeżycie, doświadczenie, zapominanie?
- Co to jest postpamięć?
S. Czarnowski, Dawność a teraźniejszość w kulturze, w: tegoż, Dzieła, t.1: Studia z historii kultury, Warszawa 1956;
F. Yates, Sztuka pamięci. przeł. W. Radwański, posłowie L. Szczucki, Warszawa 1977;
P. Nora, Czas pamięci. Przeł. W. Dłuski. „Res Publica Nowa” 2001, nr 7;
M. Kula, Nośniki pamięci historycznej, Warszawa 2002;
J. Assmann, Pamięć zbiorowa i tożsamość kulturowa, przeł. R. Żytyniec i S. Dyroff, „Borussia” 2003, nr 29;
F. Ankersmit, Narracja, reprezentacja, doświadczenia. Studia z teorii historiografii, wstęp E. Domańska, Kraków 2004 (tłumacze różni);
Z. Bokszański, Tożsamość zbiorowa, Warszawa 2006;
K. Pomian, Historia. Nauka wobec pamięci, przeł. z franc. H. Abramowicz; rozdział Niezbywalna różnorodność historii przeł. J. Pietrzak-Tebault, Lublin 2006;
P. Ricoeur, Pamięć, historia, zapomnienie, przeł. J. Margański. Kraków 2006 (wyd. II - 2012)
J. Le Goff, Historia i pamięć, przeł. A. Gronowska, J. Stryjczyk, Warszawa 2007;
M. Halbwachs, Społeczne ramy pamięci, przeł. i wprowadzenie M. Król, Warszawa 2008 (wyd. I – 1969);
A. Szpociński, Miejsca pamięci (lieux de mémoire); „Teksty Drugie” 2008, nr 4;
M. Augė, Formy zapomnienia, przeł. A. Turczyn, wstęp J. Mikułowski Pomorski, Kraków 2009;
M. Saryusz-Wolska, Wprowadzenie do: Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz-Wolskiej, Kraków 2009;
P. Nora, Między pamięcią a historią: lieux de memoire, przeł. M. Borowski, M. Sugiera, „Didaskalia” 2011, nr 105;
D. Malczewska-Pawelec, T. Pawelec, Rewolucja w pamięci historycznej. Porównawcze studia nad praktykami manipulacji zbiorową pamięcią Polaków w czasach stalinizmu, Kraków 2011;
M. Hirsch, Pokolenie postpamięci, przeł. M. Borowski, M. Sugiera. „Didaskalia” 2011, nr 105;
S. Bednarek, Mnemotoposy. Słowo wstępne. „Przegląd Kulturoznawczy” 2012, nr 1.
III Pamięć jako tworzywo literackie (artystyczne)
- Jak pamięć uobecnia się literaturze i piśmiennictwie niefikcjonalnym?
- Czy są jakieś „modelowe” formy budowania mechanizmów literackiej pamięci?
- Jak rozumiesz model proustowski? A jak przeżycie traumatyczne?
- Czy są jeszcze inne sposoby przywoływania (lub tłumienia) pamięci?
- Jakimi „językami” pamięć do nas przemawia (marzenie senne, obraz-wspomnienie, stereotyp, kompulsywne powtórzenie, metafora, perseweracja, fotografia)?
- Jakie elementy utworu literackiego są szczególnie podatne na działanie pamięci: świat przedstawiony, fabuła, narracja?
- Czy istnieją konkretne gatunki, epoki literackie wyjątkowo mocno związane z kategorią pamięci?
- Czy kategoria pamięci zmienia granice literatury (sztuki)? Jeśli tak, to w jakim kierunku zmierza ta ewolucja?
- Co to jest postpamięć? Jakie media ją wyrażają?
- Jakie jest miejsce fotografii w budowaniu obrazów pamięci?
J. Kleiner, Rola pamięci w recepcji dzieła literackiego i w jego strukturze, w: tegoż, Studia z zakresu teorii literatury, Lublin 1956 (wyd. II- 1961);
R. Barthes, Światło obrazu. Uwagi o fotografii, przeł. J. Trznadel, Warszawa 1996;
M. Proust, Pamięć i intelekt, przeł. M.P. Markowski. „Literatura na Świecie” 1998, nr ½;
G. Ritz, Polskie spotkania z Niemcami: Jarosław Iwaszkiewicz i Stefan George, przeł. M. Łukasiewicz, Podkowa Leśna 1998;
Literatura polska wobec Zagłady, red. A. Brodzka, D. Krawczyńska, J. Leociak, Warszawa 2000;
E. Konończuk, Literatura i pamięć na pograniczu kultur: Erwin Kruk, Ernst Wichert, Johannes Bobrowski, Białystok 2000;
M. Zaleski, Formy pamięci. O przedstawianiu przeszłości w polskiej literaturze współczesnej, Gdańsk 2004 (wyd. I - Warszawa 1996);
J. Bauman, Zagłada - źródła pamięci, w: Zagłada. Współczesne problemy rozumienia i przedstawiania, red. P. Czapliński, E. Domańska, Poznań 2009;
D. LaCapra, Studia nad traumą: jej krytycy i powikłane losy, w tegoż, Historia w okresie
przejściowym. Doświadczenie, tożsamość, teoria krytyczna, przeł. K. Bojarska, Kraków 2009;
J. Leociak, Doświadczenia graniczne. Studia o dwudziestowiecznych formach reprezentacji, Warszawa 2009;
P. Filipkowski, Historia mówiona i wojna. Doświadczenie obozu koncentracyjnego w perspektywie narracji biograficznych, Warszawa 2010 (zwłaszcza rozdział I: Historia mówiona i wojna);
W. Nowicki, Dno oka. Eseje o fotografii, Wołowiec 2010;
M. Barbaruk, jako mnemotopos, „Przegląd Kulturoznawczy” 2012, nr 1;
G. Didi-Huberman, Obrazy mimo wszystko, przeł. Mai Kubiak Ho-Chi, Kraków 2008.