Wysłane przez operator w
Śmierć wielkich pisarzy jest wydarzeniem, czasami wstrząsem, często okazją do gwałtownych sporów i polemik lub wstępem do „drugiego życia”. Poznaj okoliczności śmierci i rytuały pogrzebowe jednego z wielkich (np. Mickiewicza, Słowackiego, Kraszewskiego, Żeromskiego, Dąbrowskiej, Miłosza, Szymborskiej, Różewicza lub artysty spoza tej listy). W przypadku twórców niedawno zmarłych dokonaj tych ustaleń np. na podstawie kwerendy prasowej. Zrelacjonuj je krótko, wskaż najistotniejsze (najgłębsze, najbardziej poruszające, najwybitniejsze od strony retorycznej lub skandalizujące) reakcje „na odejście”.
W swojej pracy zwróć uwagę na następujące problemy:
- Czy śmierć własna pisarza pozostaje w jakiejś uchwytnej relacji z obrazami śmierci lub wyobrażeniami śmierci przedstawionymi w jego dziele?
- Czy pisarze mówią, śnią o śmierci (własnej)?
- Dlaczego ich śmierć porusza?
- Czy odejście pisarza tworzy historię oficjalną, czy należy raczej do (naszej) historii prywatnej?
- Teatralizacja śmierci. Oswajanie śmierci.
- Życie pośmiertne – jubileusze, rocznice, pamięć oficjalna i pamięć żywa, sakralizacja i odrzucenie (zapomnienie).
- Co śmierć zmienia w wizerunku pisarza?
- Czy wpływa na recepcję jego dzieł?
- Polemiki, reinterpretacje, przetasowania hierarchii. Pisarskie - piekło i czyściec.
Lektury:
Z.J. Adamczyk, Żeromski. Z dziejów recepcji twórczości 1892-1964. Warszawa 1975.
T. Budrewicz, O jubileuszach, w: Upominki od narodu. Jubileusze, rocznice, obchody pisarzy, red. T. Budrewicz, P. Bukowski, R. Stachura-Lupa, Żarnowiec. 2010 [także inne artykuły z tej pozycji].
T. Budrewicz, Mogiły ‒ sprawa polska i pozaświat, w: Kraszewski. Poeta i światy, red. T. Budrewicz, E. Ihnatowicz, E. Owczarz, Toruń 2012.
M. Bieńczyk, Hugo ‒ Mickiewicz. Dwie śmierci, dwa pogrzeby. „Res Publica Nowa” 2006, nr 1; przedruk pod nieco zmienionymi tytułami w: Śmierć Mickiewicza. Teksty i rozmowy w Roku Mickiewiczowskim, red. K. Czeczot i M. Zielińska. Warszawa 2008 oraz w: tegoż, Książka twarzy. Warszawa 2011.
T. Drewnowski, Wyprowadzka z czyśćca. Burzliwe życie pośmiertne Marii Dąbrowskiej, Warszawa 2006.
A. Galos, Wokół jubileuszu Kraszewskiego w 1879 roku, w: Z przeszłości Europy Środkowowschodniej, red. J. Hoff, Rzeszów 2002.
S. Heaney, Śmierć starego króla, tłum. A. Skucińska, „Tygodnik Powszechny” 2004, nr 35; przedruk w: Czesław Miłosz: in memoriam. Wybór i posłowie J. Gromek. Kraków 2004 [także inne teksty z tego zbioru].
E. Jankowski, Eliza Orzeszkowa, wyd. 4, Warszawa 1980.
S. Rosiek, Zwłoki Mickiewicza. Próba nekrografii poety, Gdańsk 1997.
K. Kostenicz, Prawda i nieprawda w relacjach o śmierci Mickiewicza, „Blok-Notes Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza” 1975, nr 7.
A. Kijowski, Po śmierci Marii Dąbrowskiej (mowa pogrzebowa, 1965), w: tegoż, Granice literatury. Wybór szkiców krytycznych i historycznych, zebrał, oprac. i wstępem opatrzył T. Burek, T. 2, Warszawa 1991.
B. Mazan, Opisanie mikroświata snu Kraszewskiego o własnym pogrzebie, w: Kraszewski. Poeta i światy, red. T. Budrewicz, E. Ihnatowicz, E. Owczarz. Toruń 2012.
J. Piłsudski, Bo królom był równy… Przemówienie przy składaniu prochów Juliusza Słowackiego do grobów wawelskich 28 czerwca 1927 roku, oprac. J. Axer, eseje J. Axer, A. Krawczyk, Warszawa‒Kraków 2002.
T. Różewicz, Matka odchodzi. Wrocław 1999.
Wisława Szymborska wolała rocznice nieokrągłe. Wywiad z sekretarzem poetki, Michałem Rusinkiem (http://wiadomosci.onet.pl/krakow/wislawa-szymborska-wolala-rocznice-nieo... dostęp: 22 maja 2014).
F. Ziejka, Z Montmartre na Wawel. W 200. rocznicę urodzin i 160. rocznicę śmierci Juliusza Słowackiego, „Alma Mater” 2009, nr 10 (117).