Wysłane przez operator w
Uwaga: zaproponowany temat wymaga decyzji co do obszaru wybranego przez siebie zagadnienia (bloku zagadnień) i być może dodatkowej, samodzielnej problematyzacji. Uczestnik Olimpiady może skupić się na jednym, większym utworze; listy i pisma o charakterze publicystycznym będą wówczas stanowiły niezbędne tło do głębszego zrozumienia myśli Norwida.
Można również potraktować temat bardziej przekrojowo i zinterpretować na przykład (pod określonym kątem) większą grupę utworów poety. W każdym przypadku niezbędne jest całościowe zrozumienie „kwestii kobiecej” autora „Pierścienia wielkiej damy”.
Problematyka
· Obraz bohaterek kobiecych w romantyzmie polskim (np. Maria Antoniego Malczewskiego, Grażyna Adama Mickiewicza, Aldona z Konrada Wallenroda Mickiewicza oraz postacie kobiet w Panu Tadeuszu) a refleksja Norwida na temat braku w literaturze polskiej „kobiet istotnych i całych”.
o Jak można odczytywać sądy Norwida na temat bohaterek kobiecych Malczewskiego i Mickiewicza na tle obiegowej interpretacji tych utworów?
o W jaki sposób z biegiem czasu ewoluują sądy Norwida na temat bohaterek Malczewskiego i Mickiewicza?
· Próba analizy postaci kobiecych z wybranych utworów Cypriana Norwida. Na przykład: Maria Harrys i Magdalena Tomir z dramatu Pierścień Wielkiej Damy, Eliza i Hrabina z dramatu Akor, Assunta, Szczesna, Eulalia z noweli Bransoletka, bezimienna Irlandka z Czarnych kwiatów.
o Jakie cechy bohaterek Norwida wysuwają się na plan pierwszy?
o W jaki sposób – przy pomocy jakich środków artystycznych – ukazuje je autor?
o Czy i w jaki sposób różnią się te bohaterki od wcześniejszych romantycznych kreacji kobiet?
· Norwida refleksja nad miejscem kobiety w kulturze i cywilizacji XIX wieku na podstawie twórczości eseistycznej Norwida oraz wybranych listów.
o Jak diagnozuje Norwid sytuację kobiet w wieku XIX?
o Co sądzi Norwid na temat zwyczajowych sposobów zawierania małżeństw w XIX wieku?
o Na czym, zdaniem Norwida, ma polegać emancypacja kobiet?
Teksty źródłowe:
· Wybrane wiersze Norwida (np. Jak…, Czemu…, Trzy strofki…, Do słynnej tancerki rosyjskiej – nieznanej zakonnicy…, [Pierwszy list, co mię doszedł z Europy…],
· Dramaty
o Pierścień Wielkiej Damy;
o Miłość-czysta u kąpieli morskich
o Wanda
· Proza artystyczna
o Bransoletka
o Stygmat
o Czarne kwiaty
o Białe kwiaty
o Klary Nagnioszewskiej samobójstwo
· Poematy
o Assunta
o Szczesna
o Quidam
· Eseje
o Archeologia I [Tekst dla Konstancji Górskiej]
o Archeologia II [Tekst dla Joanny Kuczyńskiej]
o O miłości ksiąg dwie
o Emancypacja kobiet
o [Wstęp] do Pierścienia Wielkiej Damy
o [Objaśnienia] do Psalmów-psalmu
· Listy:
o Do Marii Trębickiej, nr 15
o Do Marii Trębickiej, nr 16
o Do Marii Trębickiej, nr 17
o Do Marii Trębickiej, nr 33
o Do Marii Trębickiej, nr 34
o Do Marii Trębickiej, nr 46
o Do Marii Trębickiej, nr 47
o Do Konstancji Górskiej, nr 137
o Do Konstancji Górskiej, nr 138
o Do Konstancji Górskiej, nr 139
o Do Michaliny Dziekońskiej, nr 155
o Do Konstancji Górskiej, nr 158
o Do Michaliny Dziekońskiej, nr 161
o Do Marii Trębickiej, nr 162
o Do Marii Trębickiej, nr 167
o Do Marii Trębickiej, nr 168
o Do Marii Trębickiej, nr 170
o Do Marii Trębickiej, nr 220
o Do Marii Trębickiej, nr 221
o Do Marii Trębickiej, nr 224
o Do Marii Trębickiej, nr 229
o Do Marii Trębickiej, nr 242
o Do Marii Trębickiej, nr 248
o Do Michaliny Dziekońskiej, nr 281
o Do Michaliny Dziekońskiej, nr 282
o Do Konstancji Górskiej, nr 293
o Do Konstancji Górskiej, nr 294
o Do Konstancji Górskiej, nr 336
o Do Konstancji Górskiej, nr 361
o Do Konstancji Górskiej, nr 362
o Do Joanny Kuczyńskiej, nr 371
o Do Joanny Kuczyńskiej, nr 372
o Do Joanny Kuczyńskiej, nr 373
o Do Joanny Kuczyńskiej, nr 374
o Do Joanny Kuczyńskiej, nr 375
o Do Joanny Kuczyńskiej, nr 407
o Do Joanny Kuczyńskiej, nr 408
o Do Joanny Kuczyńskiej, nr 507
o Do Konstancji Górskiej, nr 508
o Do Joanny Kuczyńskiej, nr 544
Literatura przedmiotu:
S. Świonek, Norwidowski teatr świata, Łódź 1983.
I. Sławińska, O komediach Norwida, Lublin 1953.
S. Rzepczyński, Wokół nowel „włoskich” Norwida. Z zagadnień komunikacji literackiej, Słupsk 1996.
Z Łapiński, Norwid, Kraków 1984.
M. Inglot, Kreacja postaci kobiecych w twórczości poetyckiej Norwida, w: tenże, Wyobraźnia poetycka Norwida, Warszawa 1988.
A. Roter-Bourkane, „Sit tibi crinolina levis”. Mody i niewygody, czyli zagadnienie stroju kobiecego w twórczości Cypriana Norwida, w: Piękno wieku dziewiętnastego. Studia i szkice z historii literatury i estetyki, red. E. Nowicka, Z. Przychodniak, Poznań 2008.
J. Zieliński, Norwid inicjatorem wystawy o roli kobiet w historii Polski?, w: Norwid. Z warsztatów norwidologów bielańskich, red. B. Kuczera-Chachulska, T. Korpysz, Warszawa 2011.
J. W. Gomulicki, Rzeczywistość i marzenie. (Glosy do dwóch poematów Norwida), w: C. Norwid, Dwa poematy miłosne, opracował i wstępem opatrzył J. W. Gomulicki, Warszawa 1966.
D. Seweryn, „Śpiąc z Epopeją”. O możliwości badania wyobraźni erotycznej Norwida, w: Jak czytać Norwida? Postawy badawcze, metody, weryfikacje, red. B. Kuczera-Chachulska, J. Trzcionka, Warszawa 2008.
G. Halkiewicz-Sojak, Norwidowski Anty-„Don Juan”?, w; taż, Byron w twórczości Norwida, Toruń 1994.
B. Kuczera-Chachulska, Wokół wiersza „Do słynnej tancerki rosyjskiej – nieznanej zakonnicy” Cypriana Norwida, w: taż, Norwida „przypowieść o pięknem” i inne szkice z pogranicza genologii i estetyki, Warszawa 2008.
B. Stelmaszczyk, Autoportret z kobietą w tle. O liryce Norwida, w: Rozjaśnianie ciemności. Studia i szkice o Norwidzie, red. J. Brzozowski, B. Stelmaszczyk, Kraków 2002.
M. Buczkówna, Jak…, w: Cypriana Norwida kształt prawdy i miłości. Analizy i interpretacje, red. S. Makowski, Warszawa 1986.
D. Zamącińska, Poznawanie poezji Norwida, w: taż, Słynne – nieznane. Wiersze późne Mickiewicza, Słowackiego, Norwida, Lublin 1985.
E. Dąbrowicz, Osoba druga – i trzecia, w: taż, Cyprian Norwid. Osoby i listy, Lublin 1997.
S. Rzepczyński, Za co Norwid cenił „Marię”?, w: Antoniemu Malczewskiemu w 170. rocznicę pierwszej edycji „Marii”. Materiały z sesji naukowej Białystok 5-7 V 1995, red. H. Krukowska, Białystok 1997.