Zaraza jako temat literacki w twórczości polskich romantyków

Dyspozycje: 

(Ballada Alpuhara Adama Mickiewicza – Ojciec zadżumionych Juliusza Słowackiego)

W utworach Mickiewicza i Słowackiego można znaleźć niejeden przykład zbieżności  motywów, tematów czy bohaterów, a równocześnie wyraźnie odmiennego ich przedstawiania i nadawania im innej funkcji. W taką relację dialogową wchodzą m.in. dwa utwory poetów rozwijające temat zarazy – rozmaicie spleciony z szerszymi kontekstami i wyrażający różne sensy.

Biorąc pod uwagę wymienione niżej problemy i zestaw zalecanych lektur, omów ujęcie motywu zarazy w balladzie Mickiewicza i poemacie Słowackiego. Rozważ przesłanie ideowe każdego z tych utworów.

Zagadnienia:

– Czas i okoliczności powstania utworów.

– Forma gatunkowa i jej powiązanie z kontekstem.

– Stylizacja pieśniowa – stylizacja na opowieść.

– Struktura metryczna utworów.

– Sposoby rozwinięcia tematów.

– Środki stylistyczne wykorzystywane do przedstawiania zjawisk.

– Egzotyczny bohater i koloryt lokalny opowieści.

– Biblijne pierwowzory bohaterów – Samson i Hiob.

– Dylematy moralne i światopoglądowe.

– Obrazy epidemii w analizowanych utworach Mickiewicza i Słowackiego a inne   

   przedstawienia choroby w dziełach romantyków.

– Wielkie epidemie w historii Europy.

Bibliografia:

Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, t. I–II, Warszawa 1985 (wybrane hasła)

Jarosław Maciejewski, Florenckie poematy Słowackiego, Wrocław 1974 (studium o Ojcu zadżumionych)

Andrzej Makowiecki, Słownik postaci literackich, Warszawa 2000

Zofia Ożóg-Winiarska, Jerzy Winiarski, Dżuma Juliusza Słowackiego. Wstęp do hermeneutyki ‘Ojca zadżumionych’, w: Piękno Juliusza Słowackiego, t. III, red. J. Ławski, A. Janicka, Ł. Zabielski, Białystok 2014-2015, s. 317–328

Lucylla Pszczołowska, Wiersz polski. Zarys historyczny, wyd. I poprawione i rozszerzone, Wrocław 2001 (rozdz. VI: Mickiewicz, Słowacki, Norwid  - zob. zwłaszcza fragmenty poświęcone kompozycji ballad, użyciu formatów wiersza sylabicznego 10 (5 + 5), 8-zgłoskowca trzyakcentowego, 11-zgłoskowca (5 + 6), budowie strof i rymów; zob. indeksy na końcu książki

Jacques Ruffié, Jean Charles Sournia,  Historia epidemii. Od dżumy po AIDS, tłum. B.A. Matusiak, Wydawnictwo W.A.B., Seria z Wagą, Warszawa 1996

Jarosław Marek Rymkiewicz, Dorota Siwicka, Alina Witkowska, Marta Zielińska, Mickiewicz. Encyklopedia, Warszawa 2001 (wybrane hasła)

Jarosław Marek Rymkiewicz, Ojciec zadżumionych, w: tegoż, Słowacki. Encyklopedia, Warszawa 2004, s. 331–335

Maciej Szargot, Romantyczny tryptyk. O ‘Trzech poematach’ Juliusza Słowackiego, w: Piękno Juliusza Słowackiego, t. II, red. J. Ławski, G. Kowalski, Ł. Zabielski, Białystok 2013, s. 175–185