Romantyczni świadkowie początków nowoczesności

Dyspozycje: 

„Na epoki wcześniejsze spoglądamy z troską, szukając w nich źródeł współczesnych problemów, korzeni pogłębiającego się impasu. Wiek dziewiętnasty myślany z tej perspektywy okazuje się czasem szczególnie ciekawym. Wtedy właściwie wszystko to, co dziś nas przeraża, się zaczyna.” (B. Mytych, Zwierzęta na zakręcie…)

Praca ucznia może się skupić wokół którejś z podanych niżej propozycji, ale też własne pomysły będą mile widziane. Ważne jest, aby traktowała o doświadczeniu indywidualnych ludzi epoki romantycznej, związanym przeżywaniem swojego czasu, w którym stare odchodzi, a nowe wkracza do codzienności.

– Londyn – stolica nowoczesności w oczach podróżników.

– Wynalazki (kolej żelazna, telegraf, dagerotyp itd.) i ich wpływ na codzienne życie.

– Spotkania z naturą – dziką i pozostającą we władzy człowieka.

– Zwierzęta – empatia i okrucieństwo.

– Stare i nowe sposoby podróżowania. Technika wobec natury i klimatu.

– Katastrofy, klęski żywiołowe, epidemie. Prywatne i prasowe relacje.

– Ciało i dusza – choroba w doświadczeniach pacjentów i lekarzy.

– Postęp czy degeneracja – uczucia i opinie pokoleń romantycznych wobec zachodzących zmian cywilizacyjnych.

– Nowoczesne widowiska  i początki kultu celebrytów w relacjach prasy i widzów.

 

Bibliografia:

Poniższe antologie zawierają wybory tekstów źródłowych skupionych wokół tytułowego tematu wraz ze wstępem oraz bibliografią przedmiotu. Ponieważ granice między tematami są nieostre, warto przy opracowaniu własnego sięgnąć do kilku przynajmniej tomów „Nowej Biblioteki Romantycznej”, by znaleźć odpowiednie materiały. Uwaga: cała seria znajduje sięw otwartym dostępie na stronach IBL PAN

Marek Bieńczyk, Katastrofy i wypadki w czasach romantyków, Warszawa 2017, seria „Nowa Biblioteka Romantyczna”; https://ibl.waw.pl/bienczykdodruk.pdf

Katarzyna Czeczot, Praktyki psychiatrii, Warszawa 2018, seria „Nowa Biblioteka Romantyczna”; https://ibl.waw.pl/psychiatriadruk.pdf

Katarzyna Czeczot, Magnetyzm, Warszawa 2016, seria „Nowa Biblioteka Romantyczna”; https://ibl.waw.pl/magnetyzmdruk.pdf

Katarzyna Czeczot, Michał Pospiszyl, Romantyczny antykapitalizm, Warszawa 2018, seria „Nowa Biblioteka Romantyczna”; https://ibl.waw.pl/antykapitalizmdodruk.pdf

Grzegorz Marzec, Medycyna, Warszawa 2018, seria „Nowa Biblioteka Romantyczna”; https://ibl.waw.pl/medycynadruk.pdf

Beata Mytych-Forajter, Zwierzęta na zakręcie, Warszawa 2017, seria „Nowa Biblioteka Romantyczna”; https://ibl.waw.pl/mytychdruk.pdf

Wojciech Tomasik, Romantycy i technika, t. 1–2, Warszawa 2017, seria „Nowa Biblioteka Romantyczna”; https://ibl.waw.pl/technikat1druk.pdf https://ibl.waw.pl/technikat2druk.pdf

Wojciech Tomasik,  Inna droga. Romantycy a kolej, Warszawa 2012

Danuta Zawadzka, Lelewel prasowy, Warszawa 2018, seria „Nowa Biblioteka Romantyczna”; https://ibl.waw.pl/leleweldruk.pdf

Marta Zielińska, Granice, Warszawa 2018, seria „Nowa Biblioteka Romantyczna”; https://ibl.waw.pl/granicesrodkidruk.pdf

Marta Zielińska, Pogoda w czasach romantyków, Warszawa 2017, seria „Nowa Biblioteka Romantyczna”; https://ibl.waw.pl/pogodasrodekdruk.pdf

Marta Zielińska, Kłopotliwe rozrywki, Warszawa 2018, seria „Nowa Biblioteka Romantyczna”; https://ibl.waw.pl/zielinskarozrywkidruk.pdf

Artykuły:

Arkadiusz Bagłajewski, Zygmunt Krasiński u wód, „Wiek XIX” 2015, http://rcin.org.pl/Content/68771/WA248_83368_P-I-1269_baglajewski.pdf

Katarzyna Czeczot, „Patologie duszy” – Ludwik Sztyrmer i narodziny psychiatrii, „Wiek XIX” 2015, https://rcin.org.pl/ibl/Content/68772/WA248_83369_P-I-1269_czeczot.pdf

Wacław Forajter, Bardzo długi skład. O książkach kolejowych Wojciecha Tomasika, „Pamiętnik Literacki” 2017, nr 4, http://pamietnik-literacki.pl/wp-content/uploads/2019/01/13-Forajter.pdf

Michał Kuziak, Norwid i pejzaż nowoczesności. Wokół Paryża poety, „Studia Norwidiana” 2014, https://www.academia.edu/20266253/NORWID_I_PEJZA%C5%BB_NOWOCZESNO%C5%9ACI_WOK%C3%93%C5%81_PARY%C5%BBA_POETY

Michał Kuziak, Romantyczne górnictwo. Między mistyką, nauką a przemysłem, „Wiek XIX” 2015, https://rcin.org.pl/dlibra/publication/83362/edition/68764/content

Małgorzata Litwinowicz-Droździel, Indukcje i przepływy Michael Faraday – mikrostudium o romantycznej nauce, „Wiek XIX” 2015, https://rcin.org.pl/ibl/dlibra/publication/83366/edition/68769/content

Beata Mytych-Forajter, „Odległość jest niczym”. Ignacego Domeyki życie na skrzyżowaniu cywilizacji, „Wiek XIX” 2015, https://rcin.org.pl/ibl/dlibra/publication/83363/edition/68765/content

Bożena Płonka-Syroka, Niemiecka medycyna romantyczna (1797–1848)  w opiniach przedstawicieli polskiego środowiska naukowego do 1863 roku, „Wiek XIX” 2015, https://rcin.org.pl/ibl/Content/68770/WA248_83367_P-I-1269_plonka-syroka.pdf

Zofia Stefanowska, Norwid – Pisarz wieku kupieckiego i przemysłowego, w: tejże Strona romantyków. Studia o Norwidzie, Lublin 1993

Wojciech Tomasik, Jak smakuje „dym węgli”. Nieostatnia glosa do „Kordiana”, „Teksty Drugie” 2020, nr 1

Wojciech Tomasik, Na drodze żelaznej. (O XIX-wiecznym doświadczaniu nowoczesności), w: Literackie reprezentacje doświadczenia, pod red. W. Boleckiego i E. Nawrockiej, Warszawa, s. 161–178

Wojciech Tomasik, U wód. O nienowoczesności uzdrowiska, „Teksty Drugie” 2014, nr 1, http://rcin.org.pl/Content/59527/WA248_78453_P-I-2524_tomasik-u-wod_o.pdf

Wojciech Tomasik, Walc albo inscenizowanie nowoczesności, „Teksty Drugie” 2017, nr 4, https://journals.openedition.org/td/1468

Wiktor Weintraub, Słowacki i angielska rewolucja przemysłowa, w: tenże, Od Reja do Boya, Warszawa 1977

Marta Zielińska, Zima i romantycy, „Wiek XIX”” 2015, http://rcin.org.pl/ibl/Content/68767/WA248_83364_P-I-1269_zielinska.pdf