Cyprian Norwid

Wysłane przez kg_sekretarz w

Dyspozycje: 

Do opracowania każdego z poniższych tematów konieczna jest wstępna znajomość następujących pozycji:

W. Borowy, O Norwidzie. Rozprawy i notatki, Warszawa 1960.

Z. Łapiński, Norwid, Kraków 1984.

J. Maciejewski, Cyprian Norwid, Warszawa 1992.

J. F. Fert, Życie Cypriana Norwida. Pamiątka dwusetnej rocznicy urodzin Poety. 1821–2021, Kielce 2020.

Z. Stefanowska, Studia o Norwidzie, Lublin 1993. (Stąd przede wszystkim artykuły: Pisarz wieku kupieckiego i przemysłowego oraz Norwidowski romantyzm).

Kalendarz życia i twórczości Cypriana Norwida, t. I–III, Poznań 2007.

Geografia literacka Norwida (miejsca – wydarzenia – osoby – twórczość)

Źródła:

Wszystkie odnośniki do utworów Norwida dotyczą wydania: C. Norwid, Pisma wszystkie, zebrał, tekst ustalił, wstępem i uwagami krytycznymi opatrzył Juliusz W. Gomulicki, t. I–XI, Warszawa 1971.

Wiersze (tomy I–II)

Tom I:

Wybrane teksty ze szczególnym uwzględnieniem:

– Adam Kraft, To rzecz ludzka!…, Italiam! Italiam! [Pod przekładem z Boskiej komedii], Marmur-biały, Epos-nasza. 1848;

– Dział, zatytułowany Wyprawa do Ameryki: 1852–1854;

– [Do Marii Trembickiej], [Takie są głębie tam, na Oceanie], Do wroga. Pieśń, „Buntowniki, czyli Stronnictwo-wywrotu, Święty-pokój.

Tom II:

Wybrane wiersze ze zbioru Vade-mecum ze szczególnym uwzględnieniem:

– W Weronie, Larwa, Stolica, Bohater, Nerwy, Ostatni despotyzm, Fortepian Szopena.

Wybrane wiersze z działu Ostatnie lata paryskie: 1866–1883 ze szczególnym uwgzlęnieniem:

– Do Bronisława Z.

Poematy (t. III)

– Szczesna. Powieść

– Assunta, czyli Spojrzenie

– Z „Boskiej komedii” Dantego

Dramaty (t. IV)

– Zwolon. Monologia

Proza (t. VI)

– Bransoletka. Legenda dziewiętnastego wieku

– Cywilizacja. Legenda. 1861

– „Ad leones!”

– Tajemnica lorda Sigelworth

– Czarne kwiaty

– Białe kwiaty

– [Wspomnienie weneckie]

–  Jasność i ciemność. Do A. C. i Z. K., których prawdziwie kocham i szanuję, i poważam

Listy (t. VIII–X)

– wybrane fragmenty ze szczególnym uwzględnieniem listów pisanych z Ameryki

Opracowania:

J. W. Gomulicki, O „legendach” Norwida, w: C. Norwid, Legendy, wydał z pierwodruków i autografu oraz wstępem poprzedził J. W. Gomulicki, Warszawa 1964.

Z. Trojanowicz, Rzecz o młodości Norwida, Poznań 1968.

M. Janion, Jak smutny żeglarz, wstęp do: C. Norwid, Cywilizacja. Legenda, Gdańsk 1978,

Z. Trojanowicz, Ostatni spór romantyczny. Cyprian Norwid – Julian Klaczko, Warszawa 1981.

T. Łubieński, Norwid wraca do Paryża, Kraków 1989.

J. Zach-Błońska, Monolog różnogłosy. O dramatach współczesnych Cypriana Norwida, Kraków 1993.

E. Dąbrowicz, Cyprian Norwid. Osoby i listy, Lublin 1997.

E. Szczeglacka, Krasiński jako czytelnik Norwida, w: taż, Romantyczny homo legens. Zygmunt Krasiński jako czytelnik polskich poetów, Warszawa 2003.

Z. Trojaowiczowa, Z. Dambek, et. al., Kalendarz życia i twórczości Cypriana Norwida, t. I–III, Poznań 2007.

Z. Muszyńska [Z. Trojanowiczowa], Norwid w więzieniu berlińskim, „Pamiętnik Literacki”, 52/1, 1961. Późniejszy przedruk: Z. Trojanowiczowa, Norwid w więzieniu berlińskim, w: taż, Romantyzm: od poetyki do polityki. Interpretacje i materiały, wybór i redakcja A. Artwińska, J. Borowczyk, P. Śniedziewski, Kraków 2010.

Z. Trojanowiczowa, „Cywilizacja” Norwida. Propozycja nowej lektury, w: taż, Romantyzm: od poetyki do polityki. Interpretacje i materiały, wybór i redakcja A. Artwińska, J. Borowczyk, P. Śniedziewski, Kraków 2010B. Kuczera-Chachulska, Italia Norwida jako całość, w: taż, Cyprian Norwid. Estetyka teologiczna, Warszawa 2018.

„Pod latyńskich  żagli cieniem…”. Italia Norwida, red. E. Chlebowska, P. Chlebowski, Ł. Niewczas, Lublin 2019.

E. Skalińska, Centrum i peryferia w twórczości Norwida, w: Georomantyzm. Literatura – miejsce – środowisko, red. E. Dąbrowicz, M. Lul, K. Sawicka-Mierzyńska, D. Zawadzka, Białystok 2015.

E. Skalińska, „Cywilzacja” Norwida jako Genesis odwrócona, w: Genesis – Księga Rodzaju. Literatura. Kultura. Trwanie, red. naukowa A. Szczepan-Wojnarska, M. Ślusarska, K. Pawlicka, Warszawa 2019.

J. F. Fert, Życie Cypriana Norwida. Pamiątka dwusetnej rocznicy urodzin Poety. 1821–2021, Kielce 2020.

I. „Od anioła do szatana…” – W kręgu „młodej piśmienniczości warszawskiej”.
  1. Młodość Norwida.
  2. Powstania lat 40. XIX w. i problem młodej emigracji.
  3. Zwolon jako dramat o młodych i dla młodych.
  4. Norwid – Krasiński – Cieszkowski (historia przyjaźni i nieporozumień).
  5. Dwie Marie (Maria Kalergis i Maria Trębicka).
II. Italia Norwida
  1. Biograficzne i historyczne okoliczności pobytu Norwida we Włoszech.
    1. Jak wyglądały początki znajomości poety z Zygmuntem Krasińskim?  
    2. Jakiego wydarzenia historycznego byli obaj poeci świadkami w Rzymie? Czy planowali wziąć w nim udział?
  2. W których utworach Norwida (powstałych przede wszystkim w latach późniejszych) pojawia się wspomnienie Włoch? (Przywołanie krajobrazu, nastroju, tła historycznego…)
  3. Jak można rozumieć stwierdzenie: Italia Norwida jako całość?
III. „Epizod berliński”
  1. W jakich latach przebywał Norwid w Berlinie? Co sprowadziło poetę do tego miasta?
  2. Okoliczności uwięzienia poety w Hausvogtei.
  3. Co wiadomo dzisiaj na temat twórczości Norwida z okresu uwięzienia?
IV. „Przez oceanu ruchome odmęty”. Amerykańskie doświadczenie Norwida
  1. Dlaczego Norwid popłynął do Ameryki?
  2. W jaki sposób opisywał społeczeństwo amerykańskie?
  3. Sytuacja komunikacyjna poety oddalonego od Europy (przerwy w dostarczaniu korespondencji, samotność).
  4. Cywilizacja – wspomnienie podróży?
    1. paraboliczność formy;
    2. wariacja na temat „cywilizacyjnej Księgi Rodzaju”?
V. „Norwid wraca do Paryża” albo „Paryż for ever”
  1. Jak opisywał poeta swoje doświadczenie Ameryki?
  2. Jakie były przyczyny powrotu Norwida do Europy?
  3. W czyim towarzystwie wrócił Norwid do Europy?
  4. W którym mieście – przed ostatecznym powrotem do Paryża – zatrzymał się najpierw poeta? Czym została spowodowana ta przerwa? W których jego tekstach pojawia się nawiązanie do pobytu w Londynie?
  5. Gdzie po powrocie do Paryża mieszkał poeta?
  6. Jak opisywał Norwid w listach otaczającą go rzeczywistość?
  7. Gdzie przebywał poeta podczas wojny francusko-pruskiej i Komuny Paryskiej? Jak komentował te wydarzenia w swojej epistolografii?
VI. Dom św. Kazimierza jako przestrzeń pracy twórczej Norwida
  1. Co sprawiło, że Norwid zamieszkał w Domu św. Kazimierza?
  2. Jak opisywał poeta swój pobyt w domu dla emigrantów, prowadzonym przez siostry zakonne? Czy obraz ten pozostawał niezmienny, czy też wraz z upływem czasu ulegał ewolucji?
  3. Które utwory poty powstały po zamieszkaniu przez autora Assunty w Domu św. Kazimierza?
  4. Jaki obraz Domu św. Kazimierza wyłania się z wiersza Do Bronisława Z…?
Kręgi problemowe twórczości Cypriana Norwida

Źródła:

C. Norwid, Pisma wszystkie, zebrał, tekst ustalił, wstępem i uwagami krytycznymi opatrzył Juliusz W. Gomulicki, t. I–XI, Warszawa 1971.

Ponadto od 2007 roku Ośrodek Badań nad Twórczością Norwida KUL publikuje kolejne tomy nowego wydania krytycznego pism Norwida pod wspólnym tytułem Dzieła wszystkie.

Opracowania:

Czasopisma:

Od 1983 roku ukazuje się czasopismo naukowe „Studia Norwidiana” w całości poświęcone twórczości C. Norwida. Wszystkie numery są dostępne pod adresem internetowym: https://ojs.tnkul.pl/index.php/sn/issue/archive/2

Również kilka numerów tematycznych czasopisma „Colloquia Litteraria” zostało poświęconych Norwidowi:

– „Colloquia Litteraria” 2007, nr ¾;

– „Colloquia Litteraria” 2017, nr 22;

– „Colloquia Litteraria” 2019, nr 26

Można je odnaleźć pod tym adresem: https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/cl/index

Wydania zwarte:

P. Abriszewska, Literacka hermeneutyka Cypriana Norwida, Lublin 2011.

M. Adamiec, Oni i Norwid. Problemy odbioru twórczości Cypriana Norwida w latach 1840–1883, Wrocław 1991.

W. Borowy, O Norwidzie. Rozprawy i notatki, Warszawa 1960.

M. Buś, Norwidyści. Miriam – Cywiński – Borowy – Makowiecki – Wyka. Konteksty, Kraków 2008.

M. Buś, Idee i formy. Studia i szkice o Norwidzie, Lublin 2014.

P. Chlebowski, Cypriana Norwida „Rzecz o wolności słowa”, Lublin 2000.

P. Chlebowski, Romantyczna silva rerum. O Norwidowym „Albumie Orbis”, Lublin 2009. Cyprian Norwid. W setną rocznicę śmierci poety, pod red. S. Burkota, Kraków 1991.

Cyprian Norwid. W 150-lecie urodzin, red. M. Żmigrodzka, Warszawa 1973.

Cypriana Norwida kształt prawdy i miłości. Analizy i interpretacje, red. S. Makowski, Warszawa 1986.

Czemu i Jak czytamy Norwida, red. J. Chojak, E. Teleżyńska, Warszawa 1992.

Z. Dambek, Cyprian Norwid a tradycje szlacheckie, Poznań 2012.

E. Dąbrowicz, Cyprian Norwid: osoby i listy, Lublin 1997.

Ks. A. Dunajski, Chrześcijańska interpretacja dziejów w pismach Cypriana Norwida, Lublin 1985.

S. Falkowski, Gladiator prawdy. Norwid – poeta naszych czasów, Warszawa 2018.

J. Fert, Poeta sumienia. Rzecz o twórczości Norwida, Lublin 1993.

R. Fieguth, Poezja w fazie krytycznej. Cykl wierszy Cypriana Norwida „Vade-mecum”, tłum. J. Gotfryd, „Studia Norwidiana”, z. 3–4.

M. Głowiński, Ciemne alegorie Norwida, „Pamiętnik Literacki” 1984, z. 4.

M. Głowiński, Norwidowa druga osoba, w: tenże, Prace wybrane, t. V, Intertekstualność, groteska, parabola. Szkice ogólne i interpretacje, red R. Nycz, Kraków 2000.

K. Górski, T. Makowiecki, I. Sławińska, O Norwidzie pięć studiów, Toruń 1949.

G. Halkiewicz-Sojak, Byron w twórczości Norwida, Toruń 1994.

 G. Halkiewicz-Sojak, Wobec tajemnicy i prawdy. O Norwidowskich obrazach „całości”, Toruń 1998

G. Halkiewicz-Sojak, Nawiązane ogniwo. Studia o poezji Cypriana Norwida i jej kontekstach, Toruń 2010.

M. Inglot, Cyprian Norwid, Warszawa 1991.

M. Inglot, Wyobraźnia poetycka Norwida, Warszawa 1988.

Jak czytać Norwida? Postawy badawcze, metody, weryfikacje, red. B. Kuczera- Chachulska, J. Trzcionka, Warszawa 2006.

Kalendarz życia i twórczości Cypriana Norwida, t. I–III, Poznań 2007.

E. Kiślak, Cień arcydzieła. „Quidam” Cypriana Norwida, w: Trzynaście arcydzieł romantycznych, red. E. Kiślak i M. Gumkowski, Warszawa 1996.

S. Kołaczkowski, Ironia Norwida, w: Portrety i zarysy literackie, oprac. S. Pigoń, Warszawa 1968.

T. Korpysz, Definicje poetyckie Norwida, Lublin 2009.

B. Kuczera-Chachulska, „Czas siły – zupełnej”. O kategorii wysiłku w poezji Norwida, Lublin 1998.

B. Kuczera-Chachulska, Norwida „przypowieść o pięknem” i inne szkice z pogranicza genologii i estetyki, Warszawa 2009.

B. Kuczera-Chachulska, Wokół „Czarnych”, „Białych kwiatów” i „Vade-Mecum”. Elegijność Norwida, w: taż, Przemiany form i postaw elegijnych w liryce polskiej XIX wieku. Mickiewicz – Słowacki – Norwid – Faleński – Asnyk – Konopnicka, Warszawa 2002.

B. Kuczera-Chachulska, „Nad Kapuletich i Montekich domem…” (Wstęp do syntezy), w: taż, Z estetyki nieskończoności. Szkice o poezji polskiej (nie tylko) XX wieku, Warszawa 2012.

B. Kuczera-Chachulska, Cyprian Norwid. Estetyka teologiczna, Warszawa 2018.

Liryka Cypriana Norwida, red. P. Chlebowski, W. Toruń, Lublin 2003.

Z. Łapiński, Norwid, Kraków 1971 (lub wyd. nast.).

T. Łubieński, Norwid wraca do Paryża, Kraków 1989.

A. Melbechowska-Luty, Sztukmistrz. Twórczość artystyczna i myśl o sztuce Cypriana Norwida, Warszawa 2001.

J. Maciejewski, Cyprian Norwid, Warszawa 1992.

A. Merdas, Łuk przymierza. Biblia w poezji Norwida, Lublin 1983.

S. Morawski, Poglądy estetyczne Cypriana Norwida, w: tenże, Studia z historii myśli estetycznej XVIII i XIX w., Warszawa 1961.

Norwidowski świat rzeczy, praca zbiorowa pod red. P. Abriszewskiej, G. Halkiewicz-Sojak, I. Dobrzenieckiej, D. Wojtasińskiej, Toruń 2018.

Norwid żywy: książka zbiorowa wydana staraniem Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, red. W. Günther, B. Świderski, Londyn 1962.

Norwid. Z dziejów recepcji twórczości, wybór, oprac. i wstęp M. Inglot, Warszawa 1983.

Norwid. Z warsztatów norwidologii bielańskiej, red. T. Korpysz, B. Kuczera-Chachulska, Warszawa 2009.

Nowe studia o Norwidzie, red. J.W. Gomulicki i J.Z. Jakubowski, Warszawa 1961.

A. Seweryn, Światłocienie i dysonanse. O Norwidzie i tradycji literackiej, Lublin 2013.

I. Opacki, Rapsod ostatni, rapsod pierwszy, w: tenże, „W środku niebokręga”. Poezja romantycznych przełomów, Katowice 1995.

Poeta i sztukmistrz. O twórczości poetyckiej i artystycznej Norwida, red. P. Chlebowski, Lublin 2007.

J. Puzynina, Słowo Norwida, Wrocław 1990.

J. Puzynina, Słowo – wartość – kultura, Lublin 1997 (rozdz. V: Słowo Norwida).

W. Rzońca, Witkacy – Norwid. Projekt komparatystyki dekonstrukcjonistycznej, Warszawa 1998.

S. Sawicki, Norwida walka z formą, Warszawa 1986.

S. Sawicki, Wartość, sacrum, Norwid. Studia i szkice aksjologicznoliterackie, Lublin 1994.

S. Sawicki, Wstęp, w: C. Norwid, Promethidion, Kraków 1997.

E. Skalińska, Norwid – Dostojewski. Zbliżenia i rekonstrukcje, Warszawa 2014.

I. Sławińska, O komediach Norwida, Lublin 1953

I. Sławińska, Reżyserska ręka Norwida, Kraków 1971.

Z. Stefanowska, Strona romantyków. Studia o Norwidzie, Lublin 1993.

Z. Stefanowska, O wierszu „Do Bronisława Z.”, w: taż, Mapa romantyzmu polskiego. Pisma z lat 1964–2007, Warszawa 2014.

Strona Norwida. Studia i szkice ofiarowane Profesorowi Stefanowi Sawickiemu, red. P. Chlebowski i inni, Lublin 2008.

S. Świontek, Norwidowski teatr świata, Łódź 1983.

W. Toruń, Wokół Norwidowej koncepcji słowa, Lublin 2003.

Z. Trojanowiczowa, Ostatni spór romantyczny. Cyprian Norwid – Julian Klaczko, Warszawa 1981.

Z. Trojanowiczowa, Rzecz o młodości Norwida, Poznań 1969.

K. Trybuś, Epopeja w twórczości Norwida, Wrocław 1993.

K. Trybuś, Stary poeta. Studia o Norwidzie, Poznań 2000.

J. Trznadel, Czytanie Norwida. Próby, Warszawa 1978.

K. Wyka, Cyprian Norwid. Studia, artykuły, recenzje, Kraków 1989.

J. Zach-Błońska, Monolog różnogłosy. O dramatach współczesnych Cypriana Norwida, Kraków 1993.

D. Zamącińska, Poznawanie poezji Norwida, w: taż, Słynne – nieznane. Wiersze późne Mickiewicza, Słowackiego, Norwida, Lublin 1985.

J. Zieliński, Obraz pogodnej śmierci. Norwid-Rafael-Maratti i „Śmierć świętego Józefa”, Lublin 2010.

E. Żwirkowska, Tragedia kultur. Studium o tragedii historycznej Cypriana Kamila Norwida „Kleopatra i Cezar”, Lublin 1991.

Słownictwo etyczne Cypriana Norwida, red. J. Puzynina, Warszawa 1993 (zeszyt 1).

E. Teleżyńska, Nazwy barw w twórczości Cypriana Norwida, Warszawa 1994 (zeszyt 2).

Słownictwo estetyczne Cypriana Norwida, red. J. Chojak, Warszawa 1994 (zeszyt 3).

T. Korpysz, J. Puzynina, „Wolność” i „niewola” w pismach Cypriana Norwida, Warszawa 1978 (zeszyt 4).

A. Kadyjewska, T. Korpysz, J. Puzynina, Chrześcijaństwo w pismach Cypriana Norwida, Warszawa 2000 (zeszyt 5).

I. Cień ironiczny. O zjawisku ironii u Norwida

– Norwidowskie definicje ironii.

– Jak można by określić rodzaj ironii Norwida (ironia retoryczna, ironia sokratejska, ironia romantyczna…?)

– Ironia jako niezbywalny składnik utworów literackich Norwida. W jaki sposób ironia wpisuje się w konstrukcję estetyczną Norwidowskich utworów? Jakie jakości poznawcze i artystyczne wnosi do utworu wykorzystanie przez Norwida technik ironicznych?

– Przejawy ironii w twórczości lirycznej Norwida. Czy istnieje „uprzywilejowany” gatunek literacki, w którym Norwid najczęściej posługuje się ironią? Co może oznaczać określenie „ironia totalna” w odniesieniu do twórczości Norwida? Czy w twórczości autora Assunty istnieje jakaś sfera wolna od promieniowania ironii?

– Nowatorskość ironii Norwida na tle postaw i zjawisk ironicznych polskiego romantyzmu. Czym różni się ironia Norwida od ironii Słowackiego?

– Ironia i komizm. Gdzie przebiega granica między Norwidową ironią a komizmem? W jaki sposób te dwa zjawiska estetyczne współwystępują w twórczości Norwida? Na czym polega zasadnicza różnica między Norwidowskim komizmem a ironią?

Opracowania:

L. Banowska, Byt i „światło-cień”. O antropologii poetyckiej Cypriana Norwida, Poznań 2019.

E. Kasperski, Rzeczy święte, rzeczy śmieszne. („Pierścień Wielkiej Damy”, „Aktor” Norwida), w: tenże, Dyskursy romantyków. Norwid i inni, Warszawa 2003.

S. Kołaczkowski, Ironia Norwida, w: Portrety i zarysy literackie, oprac. S. Pigoń, Warszawa 1968.

T. Korpysz, Uwagi o komizmie językowym w listach Norwida, w: Norwid. Listy… listy…, red. Ł. Niewczas, Lubin 2017.

T. Korpysz, Kilka uwag o „buffo” (i nie tylko) w pismach Norwida, w: Ku rzeczom niebłahym, red. J. Chojak, Z. Zaron, Warszawa 2018.

T. Korpysz, O potrzebie uwzględnienia kategorii komizmu w badaniach twórczości Cypriana Norwida, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2008, t. V.

T. Korpysz, Definicje poetyckie Norwida, Lublin 2009.

E. Skalińska, Jeszcze o Tajemnicy lorda Singleworth. Między ironią a autoironią, „Colloquia Litteraria”, 1/2017 (22)

E. Skalińska, O lirycznej „Czułości” Norwida, w: Estetyka literacka. Arcydzieło. Ingarden, red. B. Garlej, B. Kuczera-Chachulska, Warszawa 2015.

E. Skalińska, Ironia liryczna Norwida, w: Tradycja retoryczna w kulturze oświecenia i romantyzmu, red. A. Seweryn, M. J. Gondek, Lublin 2016.

E. Skalińska, Śmiertelnie poważny? O braku i obecności pierwiastka komicznego w twórczości Cypriana Norwida, „Tekstualia. Palimpsesty Literackie Artystyczne Naukowe”, 2019, nr4 (59).

W. Szturc, Ironia romantyczna. Pojęcie, granice i poetyka, Warszawa 1992.

W. Szturc, Eironeia, Kraków 2018.

II. Obrazy kobiet w twórczości Cypriana Norwida

– Obraz bohaterek kobiecych w romantyzmie polskim (np. Maria Antoniego Malczewskiego, Grażyna Adama Mickiewicza, Aldona z Konrada Wallenroda Mickiewicza oraz postacie kobiet w Panu Tadeuszu) a refleksja Norwida na temat braku w literaturze polskiej „kobiet istotnych i całych”.

– Jak można odczytywać sądy Norwida na temat bohaterek kobiecych Malczewskiego i Mickiewicza na tle obiegowej interpretacji tych utworów?

– W jaki sposób z biegiem czasu ewoluują sądy Norwida na temat bohaterek Malczewskiego i Mickiewicza?

– Próba analizy postaci kobiecych z wybranych utworów Cypriana Norwida. Na przykład: Maria Harrys i Magdalena Tomir z dramatu Pierścień Wielkiej Damy, Eliza i Hrabina z dramatu Akor, Assunta, Szczesna,  Eulalia z noweli Bransoletka, bezimienna Irlandka z Czarnych kwiatów.

– Jakie cechy bohaterek Norwida wysuwają się na plan pierwszy?

– W jaki sposób – przy pomocy jakich środków artystycznych – ukazuje je autor?

– Czy i w jaki sposób różnią się te bohaterki od wcześniejszych romantycznych kreacji kobiet?

– Norwida refleksja nad miejscem kobiety w kulturze i cywilizacji XIX wieku na podstawie twórczości eseistycznej Norwida oraz wybranych listów.

– Jak diagnozuje Norwid sytuację kobiet w wieku XIX?

– Co sądzi Norwid na temat zwyczajowych sposobów zawierania małżeństw w XIX wieku?

– Na czym, zdaniem Norwida, ma polegać emancypacja kobiet?

Źródła:

– Wybrane wiersze Norwida (np. Jak…, Czemu…, Trzy strofki…, Do słynnej tancerki rosyjskiej – nieznanej zakonnicy…, [Pierwszy list, co mię doszedł z Europy…],

– Pierścień Wielkiej Damy;

– Miłość-czysta u kąpieli morskich

 – Wanda

– Bransoletka

– Stygmat

– Czarne kwiaty

– Białe kwiaty

– Klary Nagnioszewskiej samobójstwo

– Assunta

– Szczesna

– Quidam

– Archeologia I [Tekst dla Konstancji Górskiej]

– Archeologia II [Tekst dla Joanny Kuczyńskiej]

– O miłości ksiąg dwie

– Emancypacja kobiet

– [Objaśnienia] do Psalmów-psalmu

Wybrane listy do Marii Trębickiej, Konstancji Górskiej, Michaliny Dziekońskiej i Joanny Kuczyńskiej

Opracowania:

S. Świonek, Norwidowski teatr świata, Łódź 1983.

I. Sławińska, O komediach Norwida, Lublin 1953.

S. Rzepczyński, Wokół nowel „włoskich” Norwida. Z zagadnień komunikacji literackiej, Słupsk 1996.

Z Łapiński, Norwid, Kraków 1984.

M. Inglot, Kreacja postaci kobiecych w twórczości poetyckiej Norwida, w: tenże, Wyobraźnia poetycka Norwida, Warszawa 1988.

A. Roter-Bourkane, „Sit tibi crinolina levis”. Mody i niewygody, czyli zagadnienie stroju kobiecego w twórczości Cypriana Norwida, w: Piękno wieku dziewiętnastego. Studia i szkice z historii literatury i estetyki, red. E. Nowicka, Z. Przychodniak, Poznań 2008.

J. Zieliński, Norwid inicjatorem wystawy o roli kobiet w historii Polski?, w: Norwid. Z warsztatów norwidologów bielańskich, red. B. Kuczera-Chachulska, T. Korpysz, Warszawa 2011.

J. W. Gomulicki, Rzeczywistość i marzenie. (Glosy do dwóch poematów Norwida), w: C. Norwid, Dwa poematy miłosne, opracował i wstępem opatrzył J. W. Gomulicki, Warszawa 1966.

D. Seweryn, „Śpiąc z Epopeją”. O możliwości badania wyobraźni erotycznej Norwida, w: Jak czytać Norwida? Postawy badawcze, metody, weryfikacje, red. B. Kuczera-Chachulska, J. Trzcionka, Warszawa 2008.

G. Halkiewicz-Sojak, Norwidowski Anty-„Don Juan”?, w; taż, Byron w twórczości Norwida, Toruń 1994.

B. Kuczera-Chachulska, Wokół wiersza „Do słynnej tancerki rosyjskiej – nieznanej zakonnicy” Cypriana Norwida, w: taż, Norwida „przypowieść o pięknem” i inne szkice z pogranicza genologii i estetyki, Warszawa 2008.

B. Stelmaszczyk, Autoportret z kobietą w tle. O liryce Norwida, w: Rozjaśnianie ciemności. Studia i szkice o Norwidzie, red. J. Brzozowski, B. Stelmaszczyk, Kraków 2002.

M. Buczkówna, Jak…, w: Cypriana Norwida kształt prawdy i miłości. Analizy i interpretacje, red. S. Makowski, Warszawa 1986.

D. Zamącińska, Poznawanie poezji Norwida, w: taż, Słynne – nieznane. Wiersze późne Mickiewicza, Słowackiego, Norwida, Lublin 1985.

E. Dąbrowicz, Osoba druga – i trzecia, w: taż, Cyprian Norwid. Osoby i listy, Lublin 1997.

S. Rzepczyński, Za co Norwid cenił „Marię”?, w: Antoniemu Malczewskiemu w 170. rocznicę pierwszej edycji „Marii”. Materiały z sesji naukowej Białystok 5–7 V 1995, red. H. Krukowska, Białystok 1997.

III. Norwid nowoczesny (o utworach prozą)

– Norwid jako romantyk nowoczesny (w jaki sposób w prozie artystycznej Norwida problematyka romantyczna łączy się z refleksją o nowoczesności?)

– Norwid jako mieszkaniec XIX-wiecznej metropolii (w jaki sposób w Norwid opisuje w swojej prozie zjawisko wielkiego miasta?)

– Nowoczesność Norwidowskiej prozy (jakimi technikami literackimi, przełamującymi dawniejsze przyzwyczajenia narracyjne w literaturze polskiej, posługuje się Norwid?)

– Językowa i ideowa nowoczesność Czarnych kwiatów i Białych kwiatów.

– Motyw pieniądza w Ad leones!

– Stosunek Norwida do kultury nowoczesnej na przykładzie Cywilizacji. Legendy.

– Sądy Norwida na temat paryskiej Wystawy Powszechnej (na przykładzie eseju Podróż po Wystawie Powszechnej).

– Sądy Norwida na temat zwyczajowych sposobów zawierania małżeństw (na podstawie Archeologii [I] i Archeologii [II] oraz eseju O miłości ksiąg dwie).

– Sądy Norwida na temat pozycji kobiet w wieku XIX (na podstawie Emancypacji kobiet).

– Sądy Norwida na temat nowoczesnych sztuk plastycznych (na podstawie Obywatel Gustaw Courbet. Zarys – publicystom, artystom, krytykom i korespondentom polskich dzienników poświęcony oraz [Salon paryski 1881]).

– Norwidowski obraz nowoczesnego społeczeństwa (na przykładzie Bransoletki. Legendy XIX wieku oraz Tajemnicy Lorda Singleworth).

Źródła:

Menego (wyjątek z pamiętnika)

Czarne kwiaty

Białe kwiaty

Bransoletka. Legenda dziewiętnastego wieku

Cywilizacja. Legenda

Archeologia I. [Tekst dla Konstancji Górskiej]

Archeologia II. [Tekst dla Joanny Kuczyńskiej]

[Podróż po Wystawie Powszechnej]

Stygmat. Nowela

„Ad leones!”

Tajemnica lorda Singelworth

Obywatel Gustaw Courbet. Zarys – publicysto, artystom, krytyko i korespondentom polskich  dzienników poświęcony

[Salon paryski 1881]

Milczenie

Emancypacja kobiet

O miłości ksiąg dwie

Opracowania:

M. Adamiec, Cypriana Norwida „świat na opak”, w: Cyprian Norwid. W setną rocznicę śmierci poety. Materiały z sesji poświęconej życiu i twórczości C. Norwida (27–29 października 1983), Kraków 1991.

M. Adamiec, „Tajemnica lorda Singelworth” albo metafizyka balonu, „Studia Norwidiana” 1985–1986, t. 3–4

K. Cysewski, S. Rzepczyński, O „Czarnych kwiatach” Norwida, Słupsk 1996.

S. Rzepczyński, O umyśle „zgadobliwym”. „Tajemnica lorda Singelworth”, „Studia Norwidiana” 1996, t. 14.

E. Dąbrowicz, „Tajemnica lorda Singelworth” – strategia publicznego mówienia, „Studia Norwidiana” 1985–1986, t. 3–4.

E. Dąbrowicz, „Piękno powszechne”. Norwid wobec wystaw światowych, w: Piękno wieku dziewiętnastego. Studia i szkice z historii literatury i estetyki, red. E. Nowicka, Z. Przychodniak, Poznań 2008.

J. W. Gomulicki, O „trylogii włoskiej” Norwida, w: C. Norwid, Trylogia włoska, wydał z autografu i wstępem poprzedził J. W. Gomulicki, Warszawa 1963.

W. Grajewski, Archeologia, w: Cyprian Norwid. Interpretacje, red. S. Makowski, Warszawa 1986.

M. Janion, Jak smutny żeglarz, wstęp do: C. Norwid, Cywilizacja. Legenda, Gdańsk 1978.

B. Kuczera-Chachulska, Wokół „Czarnych…”, „Białych kwiatów” i „Vade-mecum”. Elegijność Norwida, w: taż, Przemiany form i postaw elegijnych w liryce polskiej XIX wieku. Mickiewicz, Słowacki, Norwid, Faleński, Asnyk, Konopnicka, Warszawa 2002.

M. Kuziak, „Czarne kwiaty”, których nie ma. Jak dekonstruuje się tekst Norwida, w: Strona Norwida. Studia i szkice ofiarowane Profesorowi Stefanowi Sawickiemu, red. P. Chlebowski, W. Toruń, E. Żwirkowska, E. Chlebowska, Lublin 2008.

A. Melbechowska-Luty, „Cywilizacja”. „Trans-Atlantyk”. Ocean. Okręty. Przemyślanie Norwida i Gombrowicza, „Konteksty” 2002, nr 1–2.

R. Nycz, Lekcja Cypriana Norwida: „prostotliwe” parabole, w: tenże, Literatura jako trop rzeczywistości. Poetyka epifanii w nowoczesnej literaturze polskiej, Kraków 2001.

E. Paczoska, Latarnia czarnoksięska, czyli dziewiętnastowieczność i nowoczesność, w: taż, Prawdziwy koniec XIX wieku. Śladami nowoczesności, Warszawa 2010.

W. Rajtczak, List z butelki, czyli koniec epoki żaglowców, w: Poznańskie studia polonistyczne. Seria Literacka. Prace Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Adama Mickiewicza, t. 4, Jaki Norwid?, red. B. Judkowiak, E. Nowicka, B. Sienkiewicz, Poznań 1997.

E. Rybicka, Geopoetyka (o mieście, przestrzeni i miejscu we współczesnych teoriach i praktykach kulturowych), w: Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M. P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2010.

S. Rzepczyński, Wokół nowel „włoskich” Norwida. Z zagadnień komunikacji literackiej, Słupsk 1996.

S. Rzepczyński, Norwid i nowoczesność (perspektywa podmiotowości), „Colloquia Litteraria” 2007, nr 2–3.

S. Rzepczyński, Zdziwienia współczesnością. O grze kontrastów w „Bransoletce” Norwida, „Słupskie Prace Filologiczne” 2004, nr 3.

S. Sawicki, „Stygmat”, w: tenże, Norwida walka z formą, Warszawa 1986.

I. Sławińska, O prozie epickiej Norwida. Z zagadnień warsztatu poety-dramaturga, w: taż, Reżyserska ręka Norwida, Kraków 1971.

Z. Stefanowska, Pisarz wieku kupieckiego i przemysłowego, w: taż, Strona romantyków. Studia o Norwidzie, Lublin 1993.

Z. Stefanowska, Norwidowski romantyzm, w: taż, Strona romantyków. Studia o Norwidzie, Lublin 1993.

E. Skalińska, Centrum i peryferia w twórczości Norwida, w: Georomantyzm. Literatura. Miejsce. Środowisko, red. E. Dąbrowicz, M. Lul, K. Sawicka-Mierzyńska, D. Zawadzka, Białystok 2015.

Z. Trojanowiczowa, „Cywilizacja” Norwida. Propozycja nowej lektury, w: taż, Romantyzm. Od poetyki do polityki. Interpretacje i materiały, red. A. Artwińska, J. Borowczyk, P. Śniedziewski, Kraków 2010.

K. Trybuś, Maska lorda Singelworth, „Studia Norwidiana” 1996, nr 14.

IV. „Oni zaś tańczą: łonem zbliżeni do łona/polarnie nieświadomi siebie i osobni”. Salon Norwida a strefa związków i relacji międzyludzkich

„[…] ilekroć się zna i kocha więcej prawdę niż rękawiczki – tylekroć przedstawiając ją można być pewnym, iż nikt do przedstawującego nie przyjdzie, nie zapyta, owszem, odsunie się odeń jako od człowieka, który śmiał pierwej wierzyć w Boga niż w ludzi […]

(z listu Norwida do Delfiny Potockiej)

– Bohater Norwida (człowiek w ogóle) wobec społeczeństwa i narodu, stosunek poety do najbliższego kręgu ludzi (małżeństwo, przyjaźń…)

Relacje najbliższe jako punkt wyjścia do refleksji nt. prawdy i wolności, pojęć z podstawowego zasobu Norwida.

– Norwid w świecie salonu – biografia poety, kontakty towarzyskie;

– Salon u Norwida jako przestrzeń konieczna (rola instytucji salonu w wieku XIX) i jednocześnie ułomna pod względem relacji międzyludzkich;

– krytyka salonu w poezji Norwida (Kółko, Ostatni despotyzm, Czemu, Po balu…, Marionetki, Cacka);

– przepych salonu a problem ubóstwa (np. Bransoletka, Nerwy);

– szczególny obraz salonu w Stygmacie („pewien rodzaj ”);

– „światowa rozmowa” (Assunta, [Co? jej powiedzieć…]) a problem rzeczywistego dialogu;

– salon i „salonowość” w Pierścieniu Wielkiej Damy, dlaczego (według Norwida) „ogólna świata atmosfera/ rządzi naszą mową”;

– problem salonu jako ważny element całej twórczości Norwida.

Źródła:

– wybrane wiersze, a zwłaszcza: Marionetki, Kółko, Po balu, Czemu, Ostatni despotyzm;

– poematy: Wesele, Szczesna, Assunta;

– proza: Bransoletka, Tajemnica lorda Singleworth, Stygmat;

– dramaty: Aktor [część druga i fragment zachowanej części pierwszej], Pierścień Wielkiej Damy, Miłość-czysta u kąpieli morskich;

– wybrane listy.

Opracowania:

Z. Łapiński, Norwid, Kraków 1984.

T. Łubieński, Norwid wraca do Paryża, Kraków 1989.

W. Borowy, Główne motywy poezji Norwida, w: tenże, O Norwidzie. Rozprawy i notatki, Warszawa 1960.

M. Inglot, Rękawiczki Norwida. Między kulturą a cywilizacją, ORAZ Norwidowski dramat słowa, w: tenże, Wyobraźnia poetycka Norwida, Warszawa 1988.

J. Trznadel, Salon i przyległości, w: tenże, Czytanie Norwida. Próby, Warszawa 1978.

J. Fert, Wstęp, w: C. Norwid, Vade-mecum, oprac. J. Fert, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1990. BN I 271.

S. Sawicki, „Stygmat” Cypriana Norwida, w: tenże, Norwida walka z formą, Warszawa 1986.

M. Głowiński, Norwidowska druga osoba, w: tenże, Prace wybrane, t. V, Intertekstualność, groteska, parabola. Szkice ogólne i interpretacje, red. R. Nycz, Kraków 2000.

D. Zamącińska, Poznawanie poezji Norwida, w: taż, Słynne-nieznane. Wiersze późne Mickiewicza, Słowackiego, Norwida, Lublin 1985.