Dyspozycje:

Jakie funkcje może pełnić figura ulicy w dziele literackim (od miejsca akcji do bohatera).

Zastanów się nad okolicznościami, które mogły wpłynąć na rozpowszechnienie tego tematu w ostatnim stuleciu (np. zwrot do tematu codzienności w prozie i poezji współczesnej, zniszczenie materialnej substancji wielu polskich miast, nasilenie się procesów urbanizacyjnych w powojennej Polsce). Czy te okoliczności mają jakieś znaczenie dla sposobów realizacji tematu ulicy (np. w ramach toposu małej ojczyzny albo jako dogodnego przedmiotu refleksji nad cywilizacją i modernizacją przestrzeni miasta).  

Zwróć uwagę na zróżnicowanie literackiego wizerunku ulic w zależności od ich wagi i statusu: ulice główne i boczne, aleja, bulwar, pasaż, zaułek.

Jakie gatunki literackie i paraliterackie są szczególnie wykorzystywane przez podejmujących temat ulicy: esej, spacer literacki, przechadzka, pasaż, felieton, reportaż, piosenka. Jaką specyfikę niosę ze sobą te gatunki. Na czym polegają różnice pomiędzy obrazem ulicy w poezji i w prozie.

Czy ujęcie tematu ulega zmianie, gdy autorzy literatury polskiej zajmują się ulicami obcymi: wielkoświatowymi, nieznanymi, utraconymi.

 

Wybrana literatura podmiotu:

M. Białoszewski, Szumy, zlepy, ciągi, Warszawa 1976, 1989.

A. Dobosz, Pustelnik z Krakowskiego Przedmieścia, Londyn 1993; Warszawa 2011.

J. Hen, Nowolipie, Warszawa 1991, 2011.

T. Konwicki, Nowy Świat i okolice, Warszawa 1986, 1990, 2010.

C. Miłosz, Zaczynając od moich ulic, Wrocław 1990, Kraków 2006.

A. Rudnicki, Krakowskie Przedmieście pełne deserów, Warszawa 1986, 1987.

K. Rutkowski, Paryskie pasaże. Opowieść o tajemnych przejściach, Gdańsk 1995.

K. Rutkowski, Requiem dla moich ulic, Gdańsk 2008.

B. Schulz, Sklepy cynamonowe; Sanatorium pod klepsydrą, Kraków 1957, 1985, 1992, 1994; Warszawa 1994, 1999, 2000.

J. Stempowski, Wronia i Sienna, w: tegoż,  Eseje dla Kassandry, Gdańsk 2005.

L. Tyrmand, Zły, Warszawa 1955, 2011.

 

Poezja:

W. Broniewski, Ulica Miła.

J. Czechowicz: Zaułek, Ulica Szeroka, [Rankiem śpiew ulic pustych i słońce są nisko…].

K. I. Gałczyński: Ulica Towarowa; Szczęście w Wilnie; Wilno, ulica Niemiecka; Elegie wileńskie; Sanacja morduje papugi; Szła panna po ulicy; Rue Meyerbeer; Zaczarowana dorożka; Deszcz; Nowy Świat.

C. Miłosz: Błądząc; Podróż.

J. Tuwim: Kwiaty polskie; A jak sobie wieczorem; Na ulicy; Złoto.

 

 

Literatura przedmiotu:

J. Detko, Warszawa naturalistów, Warszawa 1980.

P. Dunin-Wąsowicz, Fantastyczny Kraków, Warszawa 2013

P. Dunin-Wąsowicz, Warszawa fantastyczna, Warszawa 2010.

Miasto w sztuce - sztuka miasta, red. E. Rewers, Kraków 2010.

A. Nowaczewski, Szlifbruki i flâneurzy. Figura ulicy w literaturze polskiej po 1918 roku, Gdańsk 2011.

E. Rybicka, Modernizowanie miasta. Zarys problematyki urbanistycznej w nowoczesnej literaturze polskiej, Kraków 2003.

K. Szalewska, Pasaż tekstowy. Czytanie miasta jako forma doświadczania przeszłości we współczesnym eseju polskim, Kraków 2012.

„Tętno pod tynkiem”. Warszawa Mirona Białoszewskiego, red. A. Karpowicz i in., Warszawa 2013.

Warszawa Miłosza, red. M. Zaleski, Warszawa 2013.

M. Zielińska, Warszawa - dziwne miasto, Warszawa 1995.